De Kruistocht van Ron Stallworth, sheeee-it!

In het op waargebeurde feiten gebaseerde BlacKkKlansman maken we na een confronterende intro, gecompleteerd met Gone with the Wind-beelden, kennis met Ron Stallworth, de eerste Afro-Amerikaanse agent in het Colorado Springs-politiekorps. Stallworth, vertolkt door John David Washington, getuigt van ambitie – ‘I hate the record room’ - en beslist, mogelijk gedreven door de hem rond de oren vliegende ‘nikkers’, de lokale eenheid van de Ku Klux Klan (KKK) te infiltreren.

Je reinste donquichotterie, ware het niet dat Stallworth het feitelijke infiltrantenwerk overlaat aan een blanke collega, Flip Zimmerman (Adam Driver), die de hete kastanjes uit het KKK-vuur moet halen. Stallworth beperkt zich noodzakelijkerwijs tot achterkamerwerk en telefoneren met prominente Klan-leden in zijn overtuigendste ‘white American English’ - ‘From my mouth to god’s ears, I really hate those black rats.’ O ja, Zimmerman is joods. Waterdicht is het reeds dubieuze plan dus allerminst.

Black vs. white power

Amerikaans regisseur Spike Lee staat bekend om het maken van krachtige politiek geëngageerde films waarin racisme een prominent leidmotief is. Lee kan daaromtrent heel wat adelbrieven voorleggen. Films als Malcolm X, A Huey P. Newton Story en 4 Little Girls zijn maar een greep uit ’s mans rijk gevulde oeuvre. BlacKkKlansman past perfect binnen die stijl, waarin Lee de confrontatie uitspeelt tussen de KKK en een zwarte studentenvereniging die dweept met de Black Panther Party.

De Klan wordt door Lee afgeschilderd als een agressief allegaartje van zwakhoofdige, gluiperige maar ook op macht beluste types. Vooral de acteerprestatie van Jasper Pääkkönen (bekend van Vikings) springt in het oog, die de onversneden klootzak Felix Kendrickson neerzet als was hij de duivel zelve. Jammer van het personage Ivanhoe - niet bepaald het scherpste mes in de schuif - wiens racistisch geprevel op wat monkelgelach wordt onthaald, maar voorts weinig toevoegt aan het verhaal.

Lee verandert radicaal het geweer van schouder met een louter positieve weergave van de zwarte studentenvereniging onder leiding van de bloedmooie Patrice Dumas (Laura Harrier). Iets wat je de man moeilijk kan verwijten. De oeroude tweedeling goed-slecht is cruciaal om Lee’s punt extra kracht bij te zetten en werkt bij wijlen zelfs biologerend. Genoeg om op een haar na mijn rechtervuist de lucht in de gooien. ‘Boom Shakalaka!’

Ook beide hoofdacteurs acteren een sterk staaltje. John David Washington, zoon van Hollywoodcoryfee Denzel Washington, slaagt erin Ron Stallworth van een ontembaar karakter te voorzien. Appels vielen al verder van bomen. Flip Zimmerman, Stallworths partner-in-crime - redneck Keanu Reeves, iemand? - wordt tevens uitstekend neergezet door Adam Driver.

Slaan en zalven

Spike Lee combineert spijkerharde realiteit met rasecht entertainment en overgiet dat geheel met een humoristische saus. Exemplarisch is de KKK-ontmoeting, mét zwarte obers - ‘Ain’t this a bitch?’ - waar Klan-leden al jubelend de stille film The Birth of a Nation (beschouwd als een van de meest racistische ooit) van aanstootgevend commentaar voorzien.

BlacKkKlansman rolt als een trein die nimmer halt houdt en wordt begeleid door een weergaloze soundtrack – ode aan Terence Blanchard! - die slag om slinger van gedaante wisselt maar nooit aan kracht inboet. Het moet gezegd: muzikaal zit Lee’s film snor. De discotheek-scène – ‘I believe I’m falling in love’ - is om duimen en vingers bij af te likken.

Lee slaat en zalft. En die tactiek werkt. Hij wakkert het inlevingsvermogen van de kijker aan en laat hem in de schoenen van een Afro-Amerikaan lopen. Geenszins een sinecure in de jaren 70. De sympathieke afro-dragende brothers and sisters en verbluffende shots dragen hun steentje bij.

Relevanter dan ooit

In BlacKkKlansman trekt Lee een loodrechte lijn van het voornoemde The Birth of a Nation over de Ku Klux Klan naar Donald Trump en de aanslag in Charlottesville (2017), waar een man inreed op linkse tegenbetogers. Het is Lee’s eigenzinnige maar daadkrachtige manier om het hedendaagse racisme aan de kaak te stellen en Trumps weinig krachtdadige optreden te veroordelen.

BlacKkKlansman werd onthaald op een zes minuten durende staande ovatie op het filmfestival van Cannes. Terecht, maar ook te verwachten als Trump en passant een veeg uit de pan krijgt. Het absolute slot van de film drukt je wel met de neus op de feiten. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden, moet Lee gedacht hebben.