Boekenbeurs kiest opnieuw commerciële pad

Nadat Pascale Naessens de geheimen van de voeding heeft onthuld, wijst stijlgoeroe Jani op de do’s en don’ts van uw al te saaie kleerkast. Etcetera. Vandaag halen boekenliefhebbers en kleine uitgeverijen herinneringen op aan een boekenbeurs die in het teken van het ernstige boek stond, toen commercialisering nog het kleine broertje was dat braaf in het hoekje stond toe te kijken.

Toch is de profilering van de boekenbeurs als commercieel massa-evenement geen recent fenomeen, verklaart professor Nederlandse Literatuur Dirk De Geest. “De idee van commercialisering is oorspronkelijk begonnen met jeugdboeken. Ondertussen is ze wel uitgebreid tot de non-fictie boeken, tot kookboeken, tot ‘BV’-boeken. En eigenlijk ook tot het programma van de boekenbeurs zelf.”

BV’S ALS LOKAAS

Het kleine broertje is het hoekje ontgroeid: commercialisering zwaait met gemak de scepter op de boekenbeurs. Maar moet dat problematisch zijn? De Geest is niet overtuigd: “Elk jaar zie ik daar massa’s mensen, waarvan er veel met boeken naar buiten gaan. In veel gevallen zullen dat wel ‘BV’-boeken of strips zijn. Maar ondertussen hebben ze wel een massa andere boeken gezien.”

Auteur Marnix Peeters sluit zich aan bij die gedachtegang. Hij verwijst daarvoor naar de populaire schrijver-danser Ish Ait Hamou, die zich waagde aan de roman Cécile. “Ik hoor vele mensen zeggen dat het slecht en cheesy is, en vooral voor jonge meisjes,” zegt Peeters. “Dat kan allemaal wel zo zijn, maar dan ben ik toch blij dat die jonge meisjes eens een boek ter hand nemen, in plaats van hun smartphone. Moeten we zo niet denken?”

KOSTELIJKE GRAP

Niet enkel het circusgehalte van de boekenbeurs blijkt een hindernis voor kleinere boekhandels en uitgeverijen. Professor De Geest verklaart: “Voor een kleine stand betaalt een uitgever 6000 euro. Bovendien moet die uitgever zelf alle verpakkingsmaterialen betalen en zelf personeel inzetten. Reken daar de beschadigde boeken bij en je zit aan ongeveer 7500 euro voor een deelname aan de boekenbeurs.”

Bij de wetenschappelijke Leuvense boekhandel Peeters kennen ze dat probleem al jaren. “Het is een zeer kostelijke grap,” meldt de zaakvoerder. Niettemin duikt hier wederom de wrange nasmaak van de commercialisering op: “Wij verkopen geen wetenschappelijke boeken als wij naast mensen zoals Jeroen Meus staan,” klinkt het.

Als de kleine uitgeverijen op de boekenbeurs langzaam verdwijnen, kan aan het breed publiek dan wel een “ander” boek worden aangereikt?

IVOREN TOREN

Bij WPG Uitgevers proberen ze de balans te bewaren. Dat gebeurt door persoonlijk advies te geven aan lezers, maar ook door het aanbod breed te houden. “Wij geven “Grey” uit, maar aan de andere kant hebben we net Walden van Henry David Thoreau moeten bijbestellen. Mensen komen ook naar onze stand om oude klassiekers te herontdekken,” legt woordvoerder Barbara Geenen uit.

Marnix Peeters draait de kritiek op de commercialisering om. Misschien zitten te veel zielen uit het schrijversmilieu vast in wat hij de “Ivoren Toren van de Literatuur” noemt. Hij begrijpt de kritiek vanuit het vak op zijn deelname aan De Slimste Mens ter Wereld nog altijd niet: “Ik bedoel, dat is uw job. Dat is ook een manier om mensen aan het lezen te krijgen.”

Met andere woorden: een breed publiek aan het lezen krijgen, blijkt nu eenmaal een brede – en dus ook commerciële – aanpak te vragen. Niemand moet naar de boekenbeurs. Professor De Geest zet de puntjes op i: “Voor de geïnteresseerde boekenliefhebber die niet van commerciële events houdt, is er nog altijd een prachtig alternatief: de betere boekhandel.” En die toegang is nog altijd gratis.