Alt-right memes and where to find them

Alt-right is sinds 9 november 2016 een veelbesproken fenomeen, al is het vaak verre van duidelijk wat de beweging nu precies inhoudt. Daar zullen wij ons dan ook niet mee bezighouden. Of het nu gaat om ‘white supremacists’, Trump fans of ‘strijders voor gerechtigheid in een steeds meer door politieke correctheid onderdrukte samenleving’, waar wij geïnteresseerd in zijn, zijn hun memes.

Wat immers met meer zekerheid vast te pinnen valt over de beweging is de oorsprong ervan: het wereldwijde web. Volgens Milo Yiannopaulos, ex-editor bij alt-right website Breitbart, is de alt-right beweging ‘geboren uit de jeugdige, subversieve underground-uithoeken van het internet.’ Meer specifiek van imageboard websites zoals 4chan en 8chan. Dat zijn internetfora waarin online discussies gehouden worden en zo een soort van online community ontstaat. ‘Imageboard’, omdat doorgaans een afbeelding geüpload moet worden om een discussie te starten.

'Doing it for the lulz'

De eerste van die boards werden vooral gebruikt voor het posten en bediscussiëren van anime en manga, maar werden al snel uitgebreid naar een hele variatie aan thema’s, en natuurlijk ook: memes. Gebruikers van zo’n fora posten meestal anoniem. De site 4chan bijvoorbeeld heeft geen geheugen, verwijdert automatisch inactieve threads en de default nickname voor gebruikers is ‘anonymous’.

Het is ook hier dat de wellicht nog beter bekende beweging ‘Anonymous’ ontstond, een losjes verbonden online community die zich op dergelijke sites coördineert om een bepaald onderling afgesproken doel te behalen. Meestal kwam dat neer op lol trappen, ofwel ‘doing it for the lulz’, maar vaak hangt er ook een ideologisch standpunt aan vast. Zo ondernamen ‘ze’ in 2008 het ‘project Chanology’, een resem protesten, grappen en hacks gericht tegen de wijdverspreide sekte ‘scientology’. Acties als massaal inloggen om de site te laten crashen of gecoördineerd massaal veel fake telefoontjes te plegen naar hun bureau.

Het imageboard 4chan is onderverdeeld in verschillende boards. Zo heb je het oudste board, ‘Random’, ook wel bekend als /b/, maar ook verscheidene, vaak thematisch getitelde, nieuwere boards. Zoals Videogames (/v/), een board voor anime en manga (/a/), één over auto’s, porno, etc.

Normies go home

Deze boards hebben elk hun regels en gewoontes over wat gepost kan worden, en fungeren vaak als een online community, met een eigen manier van spreken, een eigen idee van wat grappig of interessant is en van wat gepost kan worden. Hoewel alles anoniem gebeurt, wordt er een sterke in-group gecreëerd, inclusief ten opzichte van posters die op de juiste manier en over de juiste thema’s praten, en exclusief ten opzichte van al de rest (vaak 'normies’ genoemd).

Het is vermoedelijk in een van deze boards dat ook de alt-right beweging ontstaan is. Een groep jongeren die een online community vormden met gelijkaardige humor en waarden, memes bespraken en een gemeenschappelijk discours vormden. Dat is natuurlijk niet de enige oorsprong van de nieuw rechtse beweging, maar wel een van de belangrijkste. Vooral het board Politically incorrect (/pol/) lijkt populair voor alt-righters. Door de anonimiteit en veelheid van de gebruikers, maar ook door de hoge dosis trolling en ironie op deze boards is het echter moeilijk te bepalen wat ‘de alt-right’ nu precies inhoudt en wie ze zijn.

Naast trolling, beschuldigingen van white supremacy en hun voorliefde voor Trump zijn de alt-right'ers vooral gekend om hun memes. Sinds 2015 is een zekere groene kikker hét symbool geworden waarmee 'normies’ hun kinderen bang maken voor de alt-right beweging.

Maar hoe ontstaan die memes, waar komen ze vandaan en wat maakt hen anders dan het gros van de lolkatten met opschrift die op 4chan rondzwerven? Aangezien memes voortdurend veranderen en onderhevig zijn aan voortdurend veranderende normen is het moeilijk om ‘de alt-right memes’ vast te pinnen. Onder de vele symbolen en thema's eigen aan de meme-warriors van de alt-right, is het bekendste symbool wellicht 'Pepe'.

Pepe

Pepe is een groene kikker die in 2005 gecreëerd werd door de Amerikaanse Cartoonist Matt Furie in de comic Boy’s club. In één van de comics werd de kikker met zijn broek op zijn benen en al urinerend gespot, met de iconische woorden ‘feels good man’.

Rond 2008 kwamen de afbeelding en de catchphrase terecht op 4chan, waar gebruikers Pepe’s gezicht en/of catchphrase gingen aanpassen en de kikker een ware meme werd. Tegen 2015 was het een van de belangrijkste memes.

Logischerwijs gingen ook vele alt-right gebruikers van 4chan met de meme aan de slag. Zo postte een Maleisische 4chan gebruiker in juli 2015 een afbeelding van smug pepe (een van de vele variaties) als Donald Trump, uitkijkend over een hek aan de Mexicaanse grens, terwijl hij ondertussen ‘sad Mexicans’ tegenhield. De Trump-pepe groeide in populariteit en er verschenen antisemitische en racistische pepe plaatjes.

Op 13 oktober 2015 tweette Donald Trump een illustratie van Trump Pepe als president. Later publiceerde de Hillary Clinton campagne in september 2016 een artikel op hun website dat Pepe beschreef als een ‘symbool geassocieerd met white supremacy en, waarmee ze Trump’s campagne veroordeelden voor het promoten van de racistische meme. Vervolgens berichtten verschillende media over de meme als een ‘white nationalist symbol’ en werd de meme zelfs opgenomen in een ‘hate symbol’ database. Wat verschillende internetgebruikers er weer toe leidde om Clinton en de media te verwijten dat ze ‘memes niet begrepen’.

Vooral binnen de alt-right zelf leidde dit tot veel hilariteit. Voor velen werd de kikker een symbool voor hoe volgens hen de politiek correcte elite en media overal iets racistisch in proberen te zien. Uiteraard steeg het alt-right gebruik van de kikker nog meer. Sommigen claimen zelfs dat de alt-right de media zodanig ‘getrolled’ (populaire term voor misleiden als grap, red.) heeft om Pepe als racistisch symbool te framen, waardoor de alt-right het symbool voor zichzelf kon claimen.

Deze meme illustreert dan ook veel van wat de alt-right memes inhouden. De hoge dosis ironie die gepaard gaat met het gebruik van de kikker, het idee de (liberale) media te 'trollen' en het op die manier claimen van het gebruik van pepe voor de ingroup zijn kenmerkend voor de meme-warriors. Net als de minachting voor politieke correctheid die eruit blijkt. Een gelijkaardig lot onderging ook de facebook emoticon 'Trash Dove', een paarse duif die door 4chan gebruikers als nazisymbool werd afgebeeld, en vervolgens in verschillende media als haatsymbool werd bestempeld.