UNDIVIDED lanceert #DecolonizeKULeuven manifest

Dekolonisatie is het uitwissen van de historische restanten van het kolonialisme, die tot vandaag aanwezig zijn in Westerse instituties zoals de KU Leuven. Die koloniale aspecten zorgen ook nu nog voor ongelijkheden in onze universiteiten. Dat gaat niet alleen over de grote dispariteit tussen het aandeel witte en niet-witte professoren, maar ook over een systematische bevoordeling van Westerse kennis ten opzichte van niet-Westerse, het uitwissen of marginaliseren van niet-witte perspectieven, en de nauwe focus van onderzoek op westerse thema's.

Kolonialisme uit zich dan ook niet alleen in discriminatie en racisme, maar onderschrijft ook nog steeds het kader van waaruit aan de KU Leuven aan onderzoek, kennisdeling en onderwijs wordt gedaan. Het is dat kolonialisme dat de studenten van UNDIVIDED met hun manifest willen aanpakken.

Tien eisen

UNDIVIDED stelt tien concrete eisen. Zo vragen ze een grondige dekolonisering van de curricula. Dat houdt in dat het lessenaanbod van de KU Leuven ook niet-Westerse vormen van kennis moet incorporeren in haar hoofdvakken, en ruimte moet laten om Westerse kennis en denkkaders, die vaak als universeel gepresenteerd worden, in vraag te stellen. Kolonialisme in het curriculum uit zich bijvoorbeeld in vakken over 'globale filosofie' die enkel teksten van Westerse filosofen bespreken, maar ook in geneeskundige vakken over huidziekten, die studenten niet in staat stellen diezelfde ziektes te herkennen bij mensen met een zwarte huidskleur.

Daarnaast eisen de studenten een structureel plan om meer zwarte professoren en professoren van kleur aan te nemen. Ze eisen plaats in de bibliotheken voor werken van academici met niet-Westerse perspectieven, en fondsen voor onderzoek met een dekoloniaal perspectief. Ook willen ze dat de KU Leuven haar historische deelname in Belgiës koloniale verleden erkent, en dat ze reparaties voorziet voor de schade die ze hiermee aanrichtte. Ze willen dat de KU Leuven middelen inzet om de universiteit voor zwarte studenten en studenten van kleur een toegankelijke plek te maken, en dat ze onderzoek doet naar racisme en discriminatie binnen de universiteit. Tenslotte eisen ze dat KU Leuvens diversiteitsbeleid focust op concrete acties en maatregelen, en niet louter op idealen. Het volledige manifest lees je hier.

Vragenlijst naar koloniaal denken

Ter onderbouwing van hun manifest onderzochten de studenten van UNDIVIDED hoe koloniaal denken de KU Leuven nog steeds vorm geeft. Het gaat hierbij niet enkel om bustes van Leopold, maar ook om koloniaal denken in curricula, wervingsbeleid en onderzoeksbeleid. Hiertoe hield UNDIVIDED onder andere een vragenlijst die polste naar de ervaringen van studenten met de KU Leuven. Ook zetelt UNDIVIDED in de diversiteitsraad van de KU Leuven, een positie van waaruit ze het beleid van dichterbij konden volgen, en spraken ze voor hun onderzoek met personeel, academici en beleidsmedewerkers van de universiteit. Met die resultaten gaven ze vervolgens hun manifest en hun eisen vorm.

Wat ze daarmee hopen te bereiken? 'In de eerste plaats verwacht ik een reactie van de rector en het rectoraat', geeft Nozizwe Dube, coördinator van het project, aan tijdens de lancering. 'Ik verwacht dat het rectoraat aangeeft op welke manier het met de eisen in dit manifest aan het werk gaat. Of dat ze, als ze helemaal niet van plan zijn er iets mee te doen, dat ook eerlijk aangeven.'

Moeizaam proces

Actie is dan ook wat de auteurs van het manifest willen zien. En daartoe geven ze zelf een stevige aanzet. Het manifest, dat dertig pagina's lang is, geeft voor elk van de tien eisen enkele concrete voorstellen, en laat geen ruimte voor vage beloftes of goede voornemens.

Een lijnrecht actieplan is het manifest niet. Zoals de auteurs bij de lancering aangeven is het manifest geen voltooid werk, maar een aanzet tot dekolonisatie. Zo wordt de verantwoordelijkheid voor de dekolonisatie van de KU Leuven bij het rectoraat, en elke faculteit, professor, onderzoeker en student aan deze universiteit gelegd.

Nyanchama Okemwa, moderator van het panel bij de lancering, beschrijft dekolonisatie dan ook als een moeizaam proces. Een proces dat oncomfortabel is, voor zij die geprivilegieerd worden door de koloniale mechanismen; omdat er een verlies van macht bij komt kijken. Maar ook voor zij die onder die mechanismen lijden, omdat dekolonisatie een wonde blootlegt die erkend moet worden. 'There is going to be pain in the process of decolonization. And where there is pain, there needs to be healing.'