Studentenraad wordt medebestuurder KU Leuven

Klaas Collin, huidig voorzitter van de Studentenraad, is de allereerste die het nieuwe vaste zitje mag bekleden in het Gemeenschappelijk Bureau. Dat orgaan, kortweg 'GeBu', is de vergadering van vicerectoren en maakt de facto het leeuwendeel van de beslissingen aan de universiteit.

Het studentenzitje is het sluitstuk van de evolutie van massabetogingen in de jaren 70 tot beschaafd medebestuur nu. Is de tijd van vliegende kasseien en gebroken rectoraatsruiten dan helemaal voorbij?

'Meebesturen wil niet zeggen dat de studenten nooit meer het rectoraat zullen bezetten', vindt Collin. 'De keuze tussen samenwerken en de confrontatie opzoeken, zal steeds een strategische afweging blijven.'

Een werk van lange adem

Studenten verstonden niet altijd hetzelfde onder studenteninspraak. Waar ze na 1968 vooral in confrontatie gingen met de universiteit, sturen ze nu meer aan op samenwerken. Volgens ererector André Oosterlinck (rector tussen 1995-2005) zijn zowel studentenvertegenwoordigers als rectoren kinderen van hun tijd.

'Er is altijd overleg geweest tussen de studentenvertegenwoordigers en de rectoren', vertelt hij. Een samenvoeging van alle studentenraden in 2005 opende echter nieuwe deuren – voorheen was de studentenstem te versnipperd.

Studenten wilden sindsdien verregaand medebestuur en maakten dat ook duidelijk bij de rectorverkiezingen van 2005. De kandidaat die het verste wilde gaan, Marc Vervenne, werd vervolgens verkozen met hulp van de studentenstem. Daarop kregen de studenten voor het eerst een waarnemend zitje in het Gemeenschappelijk Bureau.

Ze waren nog steeds niet bij alle punten welkom – laat staan op een beleidsconclaaf. Op zo'n marathonvergaderingen vallen veel belangrijke beslissingen in één keer die het beleid voor lange tijd kunnen kleuren.

Interne kritiek

In 2005 reageerden volgens Oosterlinck enkele oud-studentenvertegenwoordigers ongerust op het waarnemende GeBu-zitje. Ze vreesden dat studenten minder mogelijkheden zouden hebben om actie te voeren tegen het universiteitsbestuur. Want als je mee beleid maakt, ben je er mede verantwoordelijk voor. Elke kritiek achteraf klinkt bijgevolg slapper.

Sommigen vonden het einde van de militante studenteninspraak inderdaad spijtig, erkent Jeroen Vandromme, voorzitter van LOKO in 2004-2005. Er liepen op dat moment zelfs nog mensen rond die een rectoraatsbezetting hadden meegedaan. 'Zij gaven ook wel toe dat dat misschien "leuk" en "spannend" was, maar dat ze uiteindelijk niet veel hadden binnengehaald.'

Zoveel mogelijk punten binnenhalen

Klaas Collin laat er geen twijfel over bestaan dat hij een voorstander is van meebesturen: 'Ook al bezet je 35 keer het rectoraat, als er consensus is in de universiteit over een thema, is er weinig dat je kan doen.'

Hij haalt het voorbeeld aan van de invoering van de mijlpaal: de studenten wisten dat die er hoe dan ook ging komen. 'Dan kan je kiezen om principieel te zijn en jezelf aan de kant te laten zetten, of je gaat mee aan de slag om toch zoveel mogelijk punten binnen te halen.'

'Dat studentenvertegenwoordigers sinds 2005 minder te zeggen zouden hebben, is niet correct', vindt Klaas Collin. Hij geeft aan dat, hoewel het niet altijd optimaal gebeurt, er zeker naar hen geluisterd wordt. 'De studenten zijn op de vergaderingen vaak het best voorbereid en hebben de meeste dossierkennis', durft ererector Oosterlinck te zeggen.

De factor Sels

In de aanloop naar de rectorverkiezingen van 2017 lag de situatie anders. 'Rik Torfs zette liever het beleid van zijn voorgangers voort. Luc Sels daarentegen was een grote voorstander van besturen met de studenten', zegt ererector Oosterlinck hierover. Dat verschil speelde een belangrijke rol bij die verkiezingen.

Toen Sels de verkiezingen won, besliste hij meteen om de studenten steevast voor alle vergaderingen – ook het conclaaf – uit te nodigen. Om het officieel te maken, was een wijziging van het organiek reglement nodig, wat wel een aantal jaren duurt. Dat de student nu pas aangesteld is, heeft dus niet per se iets met de rectorverkiezingen in mei te maken.

Collin is tevreden: 'Nu hangt het niet meer af van de willekeur van de zittende rector of we bijvoorbeeld welkom zijn op een beleidsconclaaf.' Ererector Oosterlinck vindt de volwassenwording van studentenvertegenwoordiging een natuurlijk fenomeen: 'Eerder dan het resultaat van specifieke rectoren of vertegenwoordigers, lijkt het me een logische evolutie.'

Toekomst studentenvertegenwoordiging

De studentenvertegenwoordiger zit als enige student in het GeBu, wat moeilijkheden kan opleveren. 'Het is een bestuursorgaan en de vicerectoren verwachten dat je mee bestuurt', vertelt Klaas. 'Maar je bent – als enige – ook tegelijk vertegenwoordiger.'

Een precair evenwicht dus. Bovendien moet er een goede doorstroom zijn van de GeBu-informatie naar de andere leden van de Studentenraad. De vorige jaren was dit vaker wel dan niet een pijnpunt. Collin verwijst naar een recente vernieuwing van de organisatiestructuur, maar drie jaren later zijn nog niet alle problemen van de baan.

Wat verhindert dat de voorzitter soloslim speelt op de vergaderingen van het Gemeenschappelijk Bureau? Jeroen Vandromme zegt dat de leden van de Studentenraad het wel doorhebben als dat gebeurt. 'Er zijn in het verleden al vaak genoeg moties van wantrouwen ingediend.'

The sky is the limit

In vergelijking met andere universiteiten is de Leuvense casus uniek, stelt Collin, omdat de student tot op de hoogste niveaus meebestuurt. Het plafond van structurele inspraak lijkt nu wel bereikt, 'al blijft op zich nog de Inrichtende Overheid over'. Voer voor een nieuw debat?