Studentenraad wil gratis menstruatieproducten aan KU Leuven

Menstruatiearmoede blijft vaak onder de radar. Toch is het een realiteit: personen met een baarmoeder, ook hier in België, hebben onvoldoende financiële middelen om menstruatieproducten zoals tampons en maandverband te kopen. Als alternatief leggen ze bijvoorbeeld dubbelgevouwen zakdoeken in hun onderbroek.

Toch biedt een zakdoek niet dezelfde bescherming als menstruatieproducten. Het gebruik kan gevolgen met zich meebrengen op vlak van welzijn en sociaal leven. Ook een gebrek aan toegang tot veilige, sanitaire voorzieningen en kennis over menstruatie zijn deel van het probleem.

Menstruatieschaamte

In 2020 deed Caritas Vlaanderen een grootschalige studie om de cijfers van menstruatiearmoede in België in kaart te brengen. Daaruit blijkt dat twaalf procent van de ouders van de ondervraagde meisjes tussen 12 en 25 jaar al eens onvoldoende geld had om menstruatieproducten te kopen.

Bij meisjes in armoede loopt dat cijfer zelfs op tot 45 procent. Vijftien procent van diezelfde groep miste al eens school door een gebrek aan menstruatieproducten. Die problematiek is volgens Caritas onderbelicht door het taboe rond menstruatie dat anno 2022 nog steeds bestaat. Er heerst nog steeds veel schaamte.

Strijd tegen menstruatiearmoede

Om menstruatiearmoede tegen te gaan, namen verschillende Europese landen actie. Schotland beet de spits af in 2020 en stelde menstruatieproducten gratis ter beschikking voor iedereen. Het Verenigd Koninkrijk volgde het voorbeeld door maandverband en tampons kosteloos aan te bieden op secundaire scholen en sommige universiteiten.

Sinds dit jaar kunnen studenten in Frankrijk gratis producten verkrijgen uit tal van automaten rond de Franse universiteiten. En ook aan de Universiteit van Amsterdam speelt de studentenraad met het idee om zulke automaten te plaatsen. Het aanbod zal niet gratis zijn, maar tegen een lage prijs.

Dat leek ook studenten in Leuven te inspireren: een privé-initiatief dat gratis tampons aanbood op de vrouwentoiletten in de filosofiefaculteit heeft de bal aan het rollen gezet. Zo stootte Emma Malfait, studentenvertegenwoordiger en vice-praeses van de Nieuw Filosofische Kring (NFK), op de problematiek.

'Het is een onderbelicht probleem, waardoor je amper cijfermateriaal van Vlaanderen vindt', reageert Malfait. Ze maakte een nota voor de Studentenraad. Ze wijt het gebrek aan kennis over menstruatiearmoede aan taboe en onbegrip. 'Een persoon met een baarmoeder menstrueert elke maand en dat kost veel geld, maar men vergeet dat vaak', legt ze uit. 'Ik denk ook dat instellingen menen dat zij er niks aan kunnen doen.'

De studentenvertegenwoordiger staat volledig achter een initiatief zoals dat in Frankrijk: gratis menstruatieproducten op alle toiletten in gebouwen van de KU Leuven. Dat lijkt haar het meest toegankelijk, ondanks de financiële moeilijkheid.

Zolang de universiteit geen overheidsfinanciering krijgt, zoals in Verenigd Koninkrijk, is het echter onmogelijk om zoiets te verwezenlijken. Malfait meent dat het daarom belangrijk is om te focussen op de doelgroep, die het gratis aanbod het meest nodig heeft: 'We moeten op de juiste bal spelen, zodat de KU Leuven niet investeert in projecten die die doelgroep niet bereiken.'

Stura aan boord, universiteit is voorzichtig

Al in december vorig jaar plaatste Malfait haar nota op de agenda in de Algemene Vergadering van de Studentenraad KU Leuven. Ook zij hadden iets vernomen over het privé-initiatief en wilden het uitbreiden.

'De cijfers van Caritas zijn zorgwekkend', zegt Pepijn Nollet, voorzitter van Stura. Toch is het topic de afgelopen maanden op de achtergrond geraakt, waardoor er nog geen actie ondernomen is. Volgens hem komt dat door de onderbezetting binnen de raad.

'We hopen daar dit jaar nog concrete vooruitgang in te boeken zodat we er al volgend jaar mee aan de slag kunnen', voegt Nollet toe en roept studenten op, die een engagement willen aangaan, om naar de wervingsactiviteiten te komen.

KU Leuven Stuvo (Studentenvoorzieningen) en Stura hebben al samengezeten voor een verkennend gesprek. 'De KU Leuven is niet ongevoelig aan de armoedeproblematiek', reageert de universiteit. 'Net daarom lopen er op campus Antwerpen en Campus Brussel proefprojecten.'

Vanuit een wetenschappelijk oogpunt zal het verloop van dat project uitwijzen wat de volgende stappen zijn. De KU Leuven is immers voorzichtig met de veronderstelling dat de cijfers uit Cartis' studie representatief zijn in een universitaire context.

Nollet vertelt dat Stura zal uitkijken naar reeds bestaande initiatieven in Leuven: 'We zullen kijken hoe we die breder kunnen uitrollen. Daarnaast laten we ons inspireren door succesvolle projecten op andere universiteiten uit het binnen- en buitenland.'

Ten slotte benadrukt Malfait dat het van uiterst belang is dat menstruatiearmoede ook op Vlaams niveau aangepakt moet worden.