In de Naam van de Vader, de Zoon en de Faculteit

Geen enkele faculteit leek zo centraal te staan tijdens de rectorverkiezingen als die van Theologie. Enkel het kleine broertje Kerkelijk Recht, paradepaardje van kerkjurist en ex-rector Rik Torfs, kon aan de geruchtenmolen tippen. Geruchten over het samenvoegen van de Faculteit Theologie met Letteren, bijvoorbeeld. Of het afschaffen van de 'K', een discussie die zes jaar geleden leek afgerond. ‘Ik kom niet graag terug op de periode van de verkiezingen’, reageert Sels. ‘Daar is, al dan niet doelbewust, foutief over gecommuniceerd. Zo zijn die geruchten gevoed.’ Sels schuift een koerswijziging dan ook van de baan.

De faculteit moet haar testament dus nog niet opmaken. Ook in de formatie van een vicerectorenploeg staan de gewoon hoogleraren van de faculteit niet achteraan in de rij. Zo was in de vorige ploeg Didier Pollefeyt vicerector voor Onderwijs. Volgens verschillende bronnen zou Lieven Boeve, topman van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, dat plekje aangeboden hebben gekregen van Sels. Het katholieke net zou echter roet in het eten hebben gegooid.

Sels reageert op die vraag met een simpele nee, gevolgd door een stilte. ‘Als ik zo’n kort antwoord geef, dan weet je dat het oprecht is’, vervolgt hij. ‘Boeve is bijzonder waardevol voor de universiteit vanuit zijn positie.’ De topman zelf reageert dat daar ‘nooit formele contacten rond geweest zijn. Als er al een voorstel zou zijn geweest, dan zou het bovendien zeer vreemd zijn mocht ik daarop ingegaan zijn.’

Anomalie

Wat er ook van de geruchten aan is: de faculteit lééft. Als eigenaardig beestje, dat wel. In deze moderne tijden wordt haar bestaansrecht wel eens in vraag gesteld, bijvoorbeeld door filosofen zoals Maarten Boudry (UGent). Ook binnen de eigen universiteit is de faculteit soms voorwerp van spot. ‘Ik durf ze niet allemaal op te sommen, de mopjes die door sommige proffen over onze faculteit gemaakt zijn’, hekelt decaan Mathijs Lamberigts. ‘Het is precies alsof ze niet weten wat men hier feitelijk doet.’

‘Religie is in de samenleving belangrijk’, reageert prof Empirische Theologie Hans Geybels. ‘Voor Maarten Boudry is het dat niet, maar voor miljarden andere mensen is het dat wel. Om een boutade te gebruiken: atheïsme is bij wijze van spreken een anomalie in de wereld. Wij beseffen dat amper.’

Dat vertaalt zich ook in studentenaantallen. Van de gewone faculteiten is de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen met 695 studenten de kleinste. Meer dan de helft daarvan (379 om precies te zijn) is echter internationaal. Bovendien is het hoogste aantal nationaliteiten van alle faculteiten er vertegenwoordigd. Vaak gaat het om katholieke ordes in het buitenland die hun beste kloosterlingen sponsoren om hier te studeren. Bijzonder gemotiveerde mensen, volgens Lamberigts. ‘Er zijn hier mensen die een week lang vanuit de brousse te voet naar Kinshasa zijn gegaan om zich te kunnen inschrijven op een computer. Die ervaren hun studies als een gigantische kans en doen er dan ook alles aan om die ook waar te maken.’

Betrokken buitenlanders

Al creëert dat ook een probleem rond integratie. Zo zijn deze internationals minder betrokken in de studentenvertegenwoordiging en komen ze zelden naar activiteiten van studentenkring Katechetica. ‘Dat is ook begrijpelijk; veel van hen zijn dertigers en veertigers. Wel proberen we soms activiteiten, zoals een misviering of brunch, samen te organiseren met de studenten die hen vertegenwoordigen’, aldus preses Sander Vanmaercke.

Lamberigts geeft toe dat die nationaliteiten soms ook botsen. ‘Daar spelen cultuurverschillen die je niet krijgt weggewerkt. Maar langs de andere kant vind ik het een enorme rijkdom. Je hebt hier mensen uit Nederland, India, heel Afrika, Australië, Myanmar…’

Soms komen de studenten ook uit gebieden met een heel conservatief geloof en een dominante Kerk. Nochtans staat de Leuvense faculteit gekend om haar eerder progressieve houding. Zo stelt Lamberigts: ‘Ik zou graag hebben dat er binnen de Kerk minder deductief gedacht wordt over een aantal ethische problemen. Ik ben meer voor een breedte aan opvattingen.’

De uitstekende reputatie, onder andere door het indrukwekkend patrimonium dat in de Maurits Sabbebibliotheek te vinden is, maakt veel goed. Een internationale student uit de Filipijnen getuigt: ‘Hoewel ik me ervan bewust ben dat religie een verminderde betekenis heeft in de Westerse maatschappij, heb ik toch besloten mijn Theologiestudies aan de KU Leuven te volgen vanwege diens reputatie in de discipline. Bijna al mijn proffen thuis zijn alumni van deze faculteit. Het waren zij die me een progressieve oriëntatie bijbrachten over het in de praktijk brengen van theologie, door het toe te passen op verschillende sociale omstandigheden.’

De faculteit heeft daarin dus ook een missionerende rol. Of toch eerder een imperialistische? Lamberigts waarschuwt meermaals voor het gevaar van het verabsoluteren van eigen opvattingen. Maar dezelfde vraag kan gesteld worden als de faculteit zo’n grote rol speelt in de opleiding van clerici over heel de wereld. ‘Zoals het hoort in een academische opleiding hebben ze een spiegel voorgehouden gekregen’, antwoordt Lamberigts. ‘Ze hebben daarin hun eigenheid niet moeten opgeven, maar deze juist uitgezuiverd.’

Researchmaster

De faculteit wordt hoe dan ook bevolkt door een divers publiek. De andere helft studenten komt van eigen bodem. Al heeft daar de meerderheid al een diploma op zak, wat overigens de goede slaagcijfers aan de faculteit verklaart. Toch kiezen ook Vlaamse achttienjarigen voor de opleiding. Vaak komt deze kleine groep terecht in de initiële (Nederlandstalige) master en niet in de drukbevolkte Engelstalige onderzoeksmaster.

Daardoor wordt weinig belang gehecht aan de Nederlandstalige master, waardoor die te gemakkelijk en herhalend zou zijn. Dat leidde tot protest bij de studenten en in de POC (permanente onderwijscommissie, red.). ‘Toen de researchmaster werd opgestart, is al onze energie daarin gestoken. Dat was een nieuwe uitdaging en we moesten ons bewijzen. Maar we hebben inderdaad onze initiële master daardoor wat verwaarloosd’, geeft Lamberigts toe. ‘Studenten hebben daar terecht kritiek geleverd.’ De decaan hoopt dat de problemen nu zijn geremedieerd. Ook preses Vanmaercke is tevreden over de evolutie.

Nieuwe openheid

Als jongere voor een opleiding Theologie gaan, lijkt geen evidente keuze. Eén die soms gepaard gaat met stigma’s? ‘Mensen vragen wel eens of ik priester wil worden, wat dus niet het geval is’, zegt Vanmaercke. ‘Onze eerstejaarsstudenten vragen ook gewoon wanneer het fuif en cantus is’, verzekert Niels Maris, ex-preses van Katechetica en student Kerkelijk Recht.

Negatieve reacties van andere studenten hebben ze nog niet meegemaakt. ‘Vaak merk ik net het omgekeerde,’ reageert Maris, ‘dat andere kringen juist heel geïnteresseerd zijn. Het is vooral de vorige generatie die een aversie heeft tegenover de Kerk. Nu weten veel jongeren er weinig over en dat creëert een nieuwe openheid.’