artikel> Modulair concept drijft boven: verschillende competenties in een toets
IJkingstoets voor alle humane wetenschappen op komst
Niet alleen wiskundige richtingen maar ook de humane wetenschappen krijgen binnenkort ijkingstoetsen. Alleen is het bij hen een pak moeilijker om de vinger te leggen op de vereiste competenties.
De KU Leuven start de zoektocht naar een ijkingstoets voor de humane wetenschappen. Dat voorbereidend werk doet het voorlopig op haar eentje — in tegenstelling tot de verplichte ijkingstoetsen, die samen met de andere universiteiten worden georganiseerd. 'De eerste ijkingstoetsen werden ook niet van in het begin Vlaanderenbreed ontwikkeld', stelt vicerector Onderwijsbeleid Tine Baelmans.
De vorm van de ijkingstoetsen moet nog duidelijk worden. Er wordt misschien gekeken naar een modulair concept: er zijn dan verschillende competenties, en per opleiding moet je andere niveaus per competentie halen.
Filosofie matig voorstander
'We zoeken in deze startfase of er draagvlak is voor de toets en hoe die eruit zou moeten zien', verduidelijkt Tinne De Laet. De Laet is verantwoordelijk voor de ijkingstoetsen op Vlaams niveau, maar adviseert ook de ontwikkeling van de toets voor de humane wetenschappen. 'Het is nu vooral belangrijk om de startcompetenties van de opleidingen te zoeken.'
'De vraag is: welke criteria zou je toetsen? Voor filosofie zou ik het niet weten'
Gerd Van Riel, decaan Hoger Instituut voor Wijsbegeerte
Dat wordt geen makkelijke klus voor sommige richtingen. De enige humane wetenschappen-faculteit die ijkingstoetsen heeft, is op dit moment Economie en Bedrijfswetenschappen. De inhoud van die richting laat toe meer te focussen op wiskunde, naast algemene academische vaardigheden.
Maar hoe zit het bijvoorbeeld voor Wijsbegeerte? 'Ik zou het niet weten', zegt decaan van het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte Gerd Van Riel. Hij verklaart zich maar matig voorstander van ijkingstoetsen. 'We hebben vooral iets nodig om studenten te helpen oriënteren, waar je laat zien wat een filosofische studie precies is. Onze startersdagen doen dat al, maar die zijn enkel voor ingeschreven studenten.'
Taalvaardigheid
Een heel aantal faculteiten, zoals Rechtsgeleerdheid en Sociale Wetenschappen, organiseert al taalvaardigheidstoetsen. Taal zou in principe de voornaamste component van een ijkingstoets kunnen zijn.
'Vragen komen vaak in meerdere ijkingstoetsen voor, want het ontwikkelen vraagt veel werk'
Tinne De Laet, verantwoordelijke ijkingstoetsen
Niet iedereen is het daarmee eens. Steven Eggermont, decaan van Sociale Wetenschappen: 'Als middel om het analytische leervermogen te testen is taal meer dan zinnig, maar ook numerieke vaardigheden zijn belangrijk, net als bepaalde basisattitudes.'
Opleidingsspecifiek
Baelmans zelf zegt dat het om een heel brede set van vaardigheden kan gaan: analytische vaardigheden, tekstfragmenten bestuderen, verbanden leggen, casuïstiek … De vraag is hoe specifiek de ijkingstoets wordt per opleiding: krijgen we een algemene humane wetenschappen-toets met accenten per richting, of juist heel aparte toetsen?
Tinne De Laet pikt hier snel op in: 'De bestaande ijkingstoetsen werken al heel modulair. Vragen komen vaak in meerdere ijkingstoetsen voor, want verschillende opleidingen delen vaak startcompetenties. Daarnaast vraagt het ontwikkelen van vragen veel werk, het zou gek zijn om de modulariteit niet uit te buiten.' Hetzelfde wiskundig probleem dan soms anders ingevuld naargelang de richting, bijvoorbeeld eerder technisch of eerder chemisch.
'Misschien trekken we na de ijkingstoets nog minder diversiteit aan'
Wouter Devroe, decaan faculteit Rechtsgeleerdheid
De aanpassing van de vraag heet gezichtsvaliditeit of face validity – iets wat ook heel belangrijk is voor Eggermont. 'De toets moet ook weergeven wat voor materie wij behandelen en welke methodologie wij gebruiken', vindt hij. 'Studenten hebben vaak pas door waar wij voor staan als ze zelf aan de slag gaan met de problemen die onze discipline behandelt.'
Zomercursus
De ijkingstoets is uiteraard niet-bindend, al is remediëring bij een slecht resultaat wel aangewezen. 'Ik stel me voor dat dit dan idealiter gepaard gaat met een zomers of online traject waarmee de student zich kan bijspijkeren', zegt Baelmans. 'Achteraf kan je eventueel de een nieuwe test afnemen en zien of de student sterker staat.'
Naast de invloed op studenten is het ook de vraag wat de invloed op de richtingen gaat zijn. 'Er kan een psychologische impact zijn bij studenten: waar je meer voor moet vechten is begerenswaardiger', meent Wouter Devroe, decaan van de faculteit Rechtsgeleerdheid. 'Maar er zijn ook risico's verbonden aan de ijkingstoets: misschien trekken we nog minder diversiteit aan.' De ijkingstoets moet alvast zeker niet bindend worden, vindt Devroe nog.
