Cannabis: illegaal, maar overal

Cannabis is in België nog steeds een illegale drug. Gebruikers worden mede daardoor snel weggezet als verslaafde of gevaarlijke junks die hun leven niet op orde hebben. Toch zijn er heel wat studenten die af en toe wiet roken.

Volgens een bevraging van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) gebruikte in 2021 27% van de Vlaamse studenten wel eens cannabis. Veto sprak met drie gebruikers, die van mening zijn dat het stigma niet helemaal klopt.

Gezelligheid

De effecten van een joint zijn vergelijkbaar met die van alcohol: je voelt je licht in je hoofd en euforisch. Victor*, een sporadische cannabisgebruiker, benadrukt dat er ook enkele verschillen bestaan: 'Wiet en alcohol maken je allebei losser, maar ik heb mezelf meer onder controle als ik cannabis rook.'

Cannabis wordt daarom vaak als een gezelligheidsdrug gezien. Dat beaamt Evert*, die soms met vrienden smoort: 'Je kan perfect samen een joint roken en dan gaan slapen. Alcohol is een feestdrug. Mensen gaan na een voordrink niet snel hun bed inkruipen, maar eerder hun feestje voortzetten op de Oude Markt.'

Victor herkent die situatie, want door de lockdown was er lange tijd geen sprake van uitgaan: 'Ik greep met mijn vrienden sneller naar een joint dan naar bakken alcohol. Cannabis is ideaal om gezellig een kaartje te leggen of een film te kijken. Als ik drink, krijg ik veel sneller de neiging om te gaan feesten.'

De lockdownmaatregelen kunnen een invloed hebben gehad op het cannabisgebruik bij jongeren. Dat bevestigt ook Luca*, die op kleine schaal wiet verkoopt: 'Ik heb een lichte verkoopstijging gemerkt sinds de start van de pandemie.'

Hij geeft wel toe dat zijn verkoop altijd al sterk afhankelijk is geweest van periodes. 'Het is zoals de terrasjes op de Oude Markt. In de zomer komen mensen meer buiten, dan wordt er ook meer cannabis gerookt.'

Roze wolk

Het gebruik van cannabis heeft ook nadelen. Die lijken mee te vallen in vergelijking met die van andere drugs, zoals alcohol. 'Bij overmatig gebruik kan je je een beetje cloudy (troebel in het hoofd, red.) voelen, maar zware katers zijn uitgesloten', leggen Luca en Victor uit. Je kan dus wel eens van je roze wolk donderen, maar hoofdpijn zal je er niet aan overhouden.

Of wiet verslavender is dan andere drugs, staat bij de gebruikers ter discussie. 'Ik heb wel vrienden die verslaafd zijn, maar dat komt doordat zij in hun joints ook tabak rollen. Ik rook altijd puur. THC (de psychoactieve stof in cannabis, red.) is volgens mij niet zo verslavend als nicotine', verklaart Victor.

Volgens Evert hangt veel af van de gebruiker zelf. 'Alcohol, suiker, gamen … alles waarvan je een high krijgt, kan verslavend zijn. Je kan jezelf ook doodsporten.' De substantie zelf is dus volgens de gebruikers niet het probleem, wel de manier hoe men ermee omgaat.

Drankcultuur vs. smoorverbod

Wat dan met het stigma? 'Ik vertel niet snel dat ik af en toe een joint rook', geeft Victor toe. Dat cannabis een slechte naam heeft, ligt niet alleen aan het feit dat het om een illegale drug gaat. 'Mensen denken automatisch dat iedere cannabisgebruiker verslaafd is', zegt Luca. 'Er zijn weinig mensen die weten wat wiet is en welke effecten het heeft op lichaam en geest.'

Dat negatieve beeld staat haaks op de drankcultuur die België kenmerkt. 'Ik zou sneller verslaafd worden aan alcohol', beweert Victor. 'Die drug is gewoon veel meer sociaal geaccepteerd.' Dat het bij alcohol om een harddrug gaat en bij wiet om een softdrug, doet bij de gebruikers de wenkbrauwen fronsen.

Legalisering

Een legalisering van cannabis zou veel voordelen kunnen hebben. 'Niet alle wiet die je kan vinden, is te vertrouwen', waarschuwt Victor. Hij meent dat een wettelijk kader de overheid de mogelijkheid zou bieden om kwaliteitscontroles uit te voeren. Bovendien zou de staatskas er een aanzienlijke inkomstenbron bij krijgen.

Een ander argument is dat cannabis ook gebruikt wordt als geneesmiddel, bijvoorbeeld bij slaapproblemen. 'Alcohol heeft volgens mij geen medicinale voordelen, behalve als ontsmettingsmiddel', aldus Evert.

Ook Luca, die munt slaat uit de huidige situatie, is voor een legalisering te vinden. Op 17-jarige leeftijd startte hij zelf plantjes te kweken. Pas later begon hij zijn overschotten te verkopen. 'Ik ben in de eerste plaats een tuinier. Ik geniet ervan om voor mijn plantjes te zorgen.'

De opbrengsten, die volgens hem voldoende zijn om van te kunnen leven, zijn voor Luca bijzaak. 'De overheid zou een deel van de meeropbrengsten terug kunnen investeren in de gezondheidszorg.'

Mentaliteitswijziging

Evert is van mening dat er bij een eventuele legalisering of decriminalisering wel aandacht besteed zou moeten worden aan de negatieve effecten van de drug. 'Er bestaan tal van sensibiliseringscampagnes om drankmisbruik tegen te gaan, vooral bij jongeren', beargumenteert hij. 'Dat kan met cannabis net zo goed.'

Verder zou het opheffen van het verbod het gebruik van de drug meer bespreekbaar kunnen maken. 'De overheid zou daarmee een belangrijk signaal geven', vindt Evert. Toch lijkt die oplossing niet voldoende.

'Wiet wordt nog altijd beschouwd als "drug", alsof het om iets heel gevaarlijks en verslavends gaat', vertelt Luca. Een mentaliteitswijziging is volgens hem dan ook broodnodig.

*Victor, Evert en Luca zijn gefingeerde namen