Cringe is het nieuwe cool

Onze generatie groeit op met een overdosis aan zelfbewustzijn en normhandhaving, versterkt door sociale media. Instagram, TikTok, BeReal: allemaal dicteren ze ons wie we moeten zijn, maar ook wie we níet mogen zijn. 

Ze lijken ons te dwingen om ons aan te passen aan de norm, en zo raken we steeds verder verwijderd van authenticiteit en creativiteit. We zijn doodsbang om 'cringe' te zijn en zitten vast in een cultuur van schaamte. Maar wat als we de norm links laten liggen? Let’s be cringe and free! 

TikTok-trends

Geen generatie is zo blootgesteld aan haar identiteit, uiterlijk en imago als de onze. Als adolescent bevind je je al in een kwetsbare fase van zelfontdekking. Daarbovenop hebben de jongeren van vandaag de extra druk om een digitale versie van zichzelf te onderhouden, wat een overmatige druk legt op hun zelfbewustzijn. Zelfs als je niet actief bent op je eigen profiel, ben je met jezelf bezig door anderen te observeren. Door die constante vergelijking doen jongeren voortdurend onzekerheden op. 

Sociale media – met TikTok als koploper – bepalen zo razendsnel wat 'cool' en 'cringe' is. In een oogwenk ben je van 'hot' naar 'not' gedegradeerd en schiet je 'aura' van een plus- naar een min-waarde. Mode illustreert dat perfect: wat eerst belachelijk werd gevonden, zoals Barbieroze strikjes of Crocs met pins, staat nu op Pinterestboards van trendsetters. 

Die platformen dicteren onze waarden en gedrag, en we navigeren ons sociale leven met een intern cringe-cool-kompas vol onuitgesproken regels. Een onzichtbare politieagent in ons hoofd waarschuwt ons constant om 'cool', 'normaal' of 'noncha' te blijven en om vooral niet 'cringe' te zijn. 

Van authentiek naar aesthetic

De fobie om 'cringe' te zijn beperkt onze authenticiteit, veelzijdigheid en menselijkheid. We conformeren ons aan steeds veranderende normen, en zo verdwijnen unieke stijlen of gedragingen in een zee van afgevlakte hyper specifieke niches. 

Subculturen zoals goth of punk waren ooit manieren om je radicaal te verzetten tegen de mainstream, met diepe ideologieën en identiteitsgevoel. Sociale media hebben die echter gereduceerd tot oppervlakkige aesthetics die je makkelijk kunt adopteren door simpelweg piercings te nemen of zwart te dragen, zonder je te moeten verdiepen in de ideeën erachter. Alles wordt gezien als een modieuze fase, zonder begrip van de diepere maatschappelijke waarden.

We denken dat we creatief en expressief bezig zijn, terwijl we steeds dezelfde veilige, door trends voorgeschreven keuzes maken. We proberen enkel nieuwe stijlen of interesses uit zolang ze passen binnen wat op dat moment 'in' is. Wat overblijft, is een illusie van experiment zonder diepgang en subversie. Niemand weet nog wat echt alternatief of mainstream is. Iedereen doet alles, maar ook niets écht. 

Metacringe en brainrot

Toch is er hoop. Er lijkt een verandering op te treden in hoe we met 'cringe' omgaan. Het fenomeen 'metacringe' onthult hoe jongeren bewust humoristisch inspelen op het feit dat wat ze doen 'cringe' is. 'I am cringe but I am free', klinkt het, waarmee mensen schaamte willen verjagen en hun guilty pleasures durven omarmen. 

Een andere trend die opduikt is 'brainrot', waarbij absurde beelden en geluiden worden samengevoegd tot grappige, betekenisloze content. Misschien is dit de weg vooruit: onszelf minder serieus nemen, absurditeit omarmen en de norm durven loslaten. Het is tijd om vrij te zijn, en ons te verzetten tegen onze 'cringe'.

Hélène Manca is Vetoraan en student Social and Cultural Anthropology aan de KU Leuven.