Grafrede voor mijn modeltraject

Het voelt vreemd om een grafrede van mijn modeltraject te schrijven terwijl ik haar al na amper een jaar studeren ten grave heb moeten dragen. Maar ik ben ouder en wijzer nu, en een verkorte educatieve master volgen doet iets met een mens. Ik voel de nood om te biechten: ik heb haar tweemaal verraden, mijn modeltraject. Tot tweemaal toe heb ik mijn voeten geveegd aan respec­tievelijk het gebod 'gij zult geen vakken meenemen' en het gebod 'gij zult geen eenjarige master spreiden over twee jaar'. Vergeef me.

Maar wat heb ik in die zes-jaar-die-er-vier-had-kunnen-zijn geleerd? Het grootste geheim van het hoger onderwijs: het modeltraject stinkt. En laat niemand je iets wijsmaken: boe­iende mensen doen er langer over, of stoppen eerder.

Het spijt me, modeltraject

Toen ik zeventien was, dacht ik dat ik vier jaar later zou afstuderen, zoals van me werd gevraagd door verschillende instanties met de nodige autoriteit: ouders, overheid, onder­wijs. Nu ben ik drieëntwintig jaar oud en studeer ik nog steeds. Mijn vieren­twintigste ver­jaardag zal in een examen­periode vallen. Als je naar de cijfers kijkt – zowel de verloren jaren als de verloren studiepunten – heb ik het niet fantastisch gedaan. De meetbare factoren wijzen erop: ik heb fouten gemaakt. En toch! Was het het niet allemaal waard?

Want mijn excuses, allerliefste modeltraject, over de doden spreekt men geen kwaad, maar wat had je verwacht? Dat ik zou rouwen toen ik te horen kreeg dat ik die herexamens voor een richting die ik stop had gezet toch maar beter zou afleggen, voor mijn studiepunten? 

Wat zeggen die punten mij? Niets over de dingen die ik geleerd heb. Niets over de dingen die ik ervaren heb. Lange tijd ervaarde ik de overgang van jaar tot jaar als een hergeboorte, omdat ik telkens iets nieuws leerde, iets dat me veranderde als mens, dat ervoor zorgde dat ik nooit meer op dezelfde manier zou kunnen leven. En dat is kennis. Maar studiepunten? Wat zijn studiepunten?

Tot slot

Je vraagt veel van de mensen, beste modeltraject. Betrouwbaarheid vooral, verantwoorde­lijkheid en consistentie. Net zoals de heersende opinie trouwens. We moeten onze doelen het best op de efficiëntst mogelijke manier bereiken, we gedragen ons het best gemoedelijk en evenwichtig en we maken onze studies het best af zoals dat voor ons gepland werd, lang voordat we geboren waren. 

Wie treuzelt, betaalt. Wie ziektes oploopt, wie nooit meer beter wordt, wie twijfelt of wispel­turig is, wie niemand heeft om z’n huur mee te delen, wie er alleen voor staat, wie sterf­gevallen heeft in de familie, wie waanzinnig wordt tijdens de inter­semestriële lesvrije week en zichzelf net niet van kant maakt, zij betalen ervoor. En niemand die eraan denkt wat ze geleerd hebben, of dat te tellen valt in punten of jaren.

De brave student verandert namelijk nooit van gedachten, komt steeds naar de les en dient zijn taken op tijd in. Hij bevindt zich niet in benarde omstandigheden. Hij doet wat er van hem gevraagd wordt. Onze scholen zouden er het liefst van al vol mee moeten zitten: saaie mensen.

Rust maar in vrede, modeltraject. We zullen je niet missen. 

Mieke 'Mik' Schelstraete is schrijver en kunstenaar en ging onlangs op schrijfresidentie met DeBuren.