Voorlopig geen Leuvens hoger onderwijs voor vluchtelingen

Je bent jong en je vlucht. Na een helletocht heb je eindelijk een nieuwe thuis en een nieuwe toekomst. Daarvoor is een hogere opleiding eens zo handig.

Dat vindt ook Rik Torfs. De Leuvense rector hield bij de opening van het academiejaar een gloeiend pleidooi voor meer solidariteit. “We nemen ons voor onderwijs te organiseren ter ondersteuning van vluchtelingen en hun integratie,” beloofde hij toen. “Geen woorden, maar daden,” klonk het nog.

Vijf maanden later heeft de KU Leuven, in tegenstelling tot andere universiteiten, nog geen concrete plannen voor specifieke opleidingen voor vluchtelingen.

Vicerector Studentenbeleid Rik Gosselink noemt dat dan ook voorbarig. “Nu houden wij in samenwerking met het Leuvense stadsbestuur ons bezig met bed, bad en brood. Dat is ook waar de overheid naar vraagt.” De KU Leuven biedt net geen twintig vluchtelingen onderdak in het Kartuizerklooster. "De KU Leuven zal nog 250 vluchtelingen opvangen," aldus Torfs.

Bovendien ontbreekt de nodige informatie, betoogt de vicerector. “Eigenlijk weten we niet goed welke onderwijsnoden er bij vluchtelingen zijn,” stelt hij. “Eerst dachten we dat vooral de toplaag van de samenleving vluchtte: jongeren zoals jullie, die een smartphone hebben en goed Engels spreken. Nu zegt Fedasil dat er toch ook heel wat ongeletterden zijn.”

Zelf ziet hij dan ook een voorbereidingsjaar voor vluchtelingen zitten. Daarin kunnen ze hun competenties en talenkennis testen en bijspijkeren. Ook kunnen ze zich oriënteren naar verdere studies.

Voor het initiatief en - cruciaal in financieel krappe tijden - de middelen kijkt Gosselink naar de overheid. “De overheid zal daarvoor moeten instaan, maar als universiteit willen wij wel advies bieden,” zegt hij.

Met het bestaande Engelstalige aanbod van de KU Leuven in asielcentra gaan leuren ziet de vicerector niet zitten. Liever wacht hij het voorbereidingstraject af. “Je nodigt toch niemand uit om te komen eten als je geen inkopen gedaan hebt en niet eens weet wat je gasten lusten? We rekenen er ook op dat deze mensen zelf in staat zijn om de weg naar het hoger onderwijs te vinden.”

Doet de universiteit dan genoeg? Gosselink vindt van wel. “Wij leveren een groot engagement, zij het niet waarin we het sterkste zijn. Dat is onderwijs,” klinkt het. “Als universiteit willen wij ons ook niet op de borst kloppen en in De Standaard of De Morgen staan met hoe fantastisch wij bezig zijn. De opvang in het Kartuizerklooster heb je nergens in de kranten zien staan.”

Ondertussen in Brussel en Gent

Daarmee verwijst de vicerector subtiel naar de VUB. Die pakte vorige week wel uit met een onderwijsprogramma, het Welcome Student Refugee Programme, en haalde daarmee de internationale media. Maar liefst achthonderd vluchtelingen zouden geïnteresseerd zijn.
Kan Brussel zo wat Leuven niet lukt? “Wij hebben daar met hen geen direct contact over,” reageert vicerector Gosselink. “Uit andere bronnen verneem ik wel dat het niet zo’n vaart loopt. Ik weet ook niet hoe de VUB dat programma samenstelt of waar ze de middelen haalt.”
Mohammad Salman is verantwoordelijk voor het Welcome Student Refugee Programme. Hij is zelf Syrië ontvlucht en naar eigen zeggen “de enige contactpersoon voor vluchtelingen die hun studies willen afronden.”

Concreet gaat het om een intensieve taalcursus in de zomer. Nadien kunnen vluchtelingen aansluiten bij het normale programma. “Wat die taalcursus gaat kosten en wanneer die exact begint, is nog niet duidelijk,” geeft Salman toe. “Dat staat intern nog ter discussie.”

"De andere universiteiten zeggen veel maar doen niets," vindt de VUB-verantwoordelijke.

Dat lijkt ietwat overdreven. Onder de radar heeft ook de Gentse universiteit al een voorbereidend programma lopen. "Sinds vorig academiejaar kunnen vluchtelingen die bij ons willen studeren dat programma volgen," vertelt Katrien De Bruyne, medewerker Diversiteit aan de UGent. "Wij waren ons er al veel vroeger van bewust dat die nood bestaat."
De UGent breidde dan ook een bestaand aanbod voor anderstalige nieuwkomers uit. Ook hier zijn een intensieve taalcursus Nederlands en studiebegeleiding de hoekstenen van het programma. "In het tweede semester kunnen ze dan uit een aantal voorbereidende modules kiezen om hun voorkennis op te frissen en vertrouwd te raken met het Nederlandstalige vakjargon," legt De Bruyne uit.

Met 17 inschrijvingen is er geen stormloop op het Gentse programma. De Bruyne verwacht echter een aanzienlijke stijging in het volgende academiejaar. "Veel vluchtelingen wachten nu nog in asielcentra op een beslissing over hun erkenning. Daarna kunnen zij beginnen te denken aan studeren."

Inhaalmanoeuvre

Bij Vluchtelingenwerk Vlaanderen wil men geen partij kiezen voor de ene of de andere universiteit. Wel bevestigt persverantwoordelijke Bieke Purnelle de nood aan informatie. “Ik denk dat het voor iedereen zeer nuttig zou zijn om een zicht te hebben op de cijfers en de noden. Over hoeveel mensen gaat het? Welke diploma’s hebben ze al? Zonder die basisgegevens lijkt het mij zeer moeilijk voor het middenveld om antwoorden te formuleren.”

Sowieso moet de KU Leuven de handschoen opnemen, klinkt het in de academische gemeenschap. “Het is jammer dat er nog geen aanbod is en dat het steeds wordt uitgesteld,” vindt Leuvens professor en Balkanexpert Peter Vermeersch. “Zeker als je kijkt naar wat andere universiteiten doen en welk belang de rector er in zijn openingstoespraak zelf aan hechtte. Het wordt tijd dat we een voorsprong nemen en een voorbeeld stellen in plaats van achterop te hinken,” besluit hij.