Venezuela ligt op sterven

Venezuela was ooit Latijns-Amerika’s schoolvoorbeeld, maar sinds enkele jaren is het land in verval geraakt.

Professor Santiago Guevara van de universiteit van Carabobo in Venezuela is recentelijk opgesloten vanwege een vergelding voor opiniestukken die hij had geschreven. Hij wordt beschuldigd van een reeks misdaden met betrekking tot de nationale veiligheid, zoals eerder werd geschreven in de reeks De Wereld Rond.

In het begin van de 19e eeuw bevrijdde de Venezolaan Simón Bolivar vrijwel het hele continent van de Spaanse heerschappij. Nu, na jaren slecht politiek beleid en maanden in economische vrije val, is de inflatie van de bolivar, de munteenheid vernoemd naar El Libertador, enorm. Een bolivar is minder waard dan een eurocent.

Honger voor mens en dier

De misdaadcijfers schieten de hoogte in. Volgens de overheid waren er in 2015 18.000 moorden, maar er is veel onduidelijkheid over deze cijfers. De bevolking moet aanschuiven bij voedselbanken, waarbij ook nog eens regelmatig gevechten uitbreken. De moorden gebeuren door straatbendes, drugskartels, linkse guerilla's en rechtse paramilitairen die strijden om de macht. Een kluwen van machtsspelletjes zorgt dat heel wat mensen sneuvelen.

En niet alleen mensen sterven. Zelfs de dieren in de zoo zijn er niet goed aan toe. Ongeveer 50 dieren in gevangenschap zijn verhongerd vanwege de voedseltekorten.

Van 1999 tot 2013 was Hugo Chavez president van Venezuela. Hij zette de economische en politieke dynamieken in gang die hebben geleid tot de huidige catastrofe.

Chavez ondernam in 1992 een tevergeefse poging tot een staatsgreep en belandde in de gevangenis. Toen hij vrijkwam, stelde hij zich in 1998 kandidaat om president te worden en werd hij ook verkozen tot president van Venezuela.

In 2002 was er een poging tot een coup tegen Chavez. De coup mislukte echter en sindsdien werd de populistische Chavez radicaler en richtte zijn pijlen op de rijken, het establishment en hun Amerikaanse kompanen. Hij werd een held voor links.

Geen Big Mac en Coca-Cola

Chavez vertrouwde erg op Venezuela’s olie-industrie, net zoals de kapitalistische voorgangers. De olieprijs steeg tot 140 dollar per vat in 2008. Onder Chavez bouwde de overheid miljoenen nieuwe huizen en ziekenhuizen.

Bovendien zette Chavez vaste prijzen op basisvoedel. De prijspolitiek bleek echter verlieslatend voor de bedrijven, waarop Chavez simpelweg het oliegeld begon te gebruiken om alles te importeren. Als gevolg devalueerde de bolivar enorm en wilde de bevolking hun bolivars dumpen. Om dit dan weer tegen te gaan, begrensde Chavez wie dollars kon kopen en dat aan een vast tarief.

Al deze maatregelen van Chavez’ beleid droegen bij tot het ontstaan van de huidige crisis. Hierdoor verliezen ook velen hun hoop in Venezuela. In mei 2016 schortte Coca-Cola hun bottelfabriek op omdat er geen zoetstof meer was. In juli stopte McDonald’s tijdelijk met Big Macs te verkopen omdat er te weinig brood was. Ook door extreme droogte is er regelmatig een watertekort, wat verschrikkelijk is voor het drinkwater maar ook voor de elektriciteitsvoorzieningen. De hydro-elektrische Guri dam, een van de grootsten ter wereld, voorziet ongeveer de helft van Venezuela's energie.

Dictatoriale trekken

Maar het bleef niet bij brood en Coca-Cola. De Bolivarian National Intelligence Service (SEBIN) sloot tientallen mensen op op basis van vermoedens van plannen of deelnemen aan gewelddadige anti-overheidsacties, waaronder ook vredevolle betogers. Velen zeggen dat ze gefolterd zijn of misbruikt in gevangenschap. Er heerst echter veel onduidelijkheid.

Televisiekanalen die zich kritisch uitlieten over het bewind werden onlangs gesloten. Ook worden oppositieleiders in de gevangenis gezet. Het Hooggerechtshof van Venezuela zette in januari het parlement buitenspel door alle beslissingen van het parlement nietig te verklaren. Dat is verontrustend, want het parlement in Caracas wordt gedomineerd door de oppositie.

De armoede slaat toe en de huidige president Nicolás Maduro, die het beleid van Chavez verder zet, heeft daar geen antwoord op. De grote voorraad zwart goud waar Venezuela op zit, kan ook geen soelaas bieden in tijden waar olie nog steeds dominant is. Waar het met Venezuela naar toe gaat, is een groot vraagteken.