Studeren met een ontwikkelingsstoornis

Vorig academiejaar waren er 563 studenten met een ontwikkelingsstoornis ingeschreven aan de KU Leuven. De aantallen namen de laatste jaren sterk toe, dus ook in 2016-2017 is de kans groot dat er weer studenten bijkomen.

Ontwikkelingsstoornissen zijn neurologische of psychologische aandoeningen die belemmeringen vormen in de ontwikkeling. Bepaalde gevolgen hiervan kunnen universiteitsuitval initiëren. Vandaar dat deze studenten toegang krijgen tot bepaalde faciliteiten die hen ondersteunen en die hen gelijk proberen stellen aan de andere studenten.

Strikt aanmeldingsproces

Om deze faciliteiten aan te vragen moet je beperking eerst erkend worden. Daarvoor is een bewijs van specialisten nodig. Het proces is sterk gereguleerd, en kan daardoor soms als hoogdrempelig ervaren worden.

Sommige studenten horen foutief via-via dat hun diagnose niet erkend wordt of gaan ervan uit dat ze niet onder de doelgroep vallen. ‘We worstelen er altijd mee dat die term 'functiebeperking' de ene persoon wel aanspreekt en de andere niet. Maar we vinden daar tot op heden geen alternatief voor’, vertelt Liesbeth van Heden, zorgcoördinator aan de KU Leuven.
Ook belangrijk is dat je je aanvraag voor de deadline binnenbrengt. ‘Het eerste jaar wilde ik faciliteiten aanvragen, maar was ik daar te laat voor. Heel typisch ADD!’ vertelt Victoria, een studente met ADD.

'We werken inderdaad met een strenge deadline, maar dat is noodzakelijk als we de examenfaciliteiten op tijd in orde moeten krijgen’, legt Van Heden uit. ‘Daarbij, als een student zich na de deadline toch nog aanmeldt, zullen we nog steeds bekijken of we hem of haar op andere manieren kunnen begeleiden.’

Iedereen langere examentijd!

De meest toegewezen examenfaciliteit is ⅓ langere examentijd. Een optie die heel wat stress van de schouders van de studenten neemt. ‘Van mijn extra examentijd heb ik al vaak gebruik gemaakt’, vertelt Markoen Mertens, een bachelorstudent geneeskunde. ‘Met dyslexie gaat lezen en schrijven nu eenmaal trager.’
Heidi Mertens van de dienst Diversiteit vertelt dat er momenteel een proefproject loopt dat de mogelijkheid onderzoekt om ⅓ langere examentijd te bekomen voor alle studenten aan de KU Leuven. ‘Dat zou in een inclusief beleid passen. Ook het stigma van de studenten die het echt nodig hebben wordt daarmee verminderd.’

Anke Demulder, die haar masterproef over het effect van langere examentijd voor studenten met ADHD maakte, stelt dat de resultaten van haar onderzoek een langere examentijd aanmoedigen. Zij zag dat zowel de studenten met ADHD als de studenten zonder functiebeperkingen hoger scoorden. ‘Maar wat vooral opmerkelijk was, was dat de studenten met ADHD vertelden dat ze zich opvallend meer relaxed voelden. Gewoon de mogelijkheid om langer te kunnen doorwerken nam een bepaalde druk weg.’

Faciliteiten op maat

Uiteraard zijn er nog andere faciliteiten om de studenten tegemoet te komen. Er is echter geen kant-en-klaar faciliteitenpakket per diagnose. ‘Dat moet niet te streng worden vastgelegd allemaal. Nu wordt dat echt case by case bekeken’, vertelt Katlijn Malfliet, vicerector Diversiteit. ‘We zitten samen per student, kijken wat de specifieke noden zijn en bespreken dan welke nodige faciliteiten we kunnen aanreiken’, legt Liesbeth Van Heden uit.

Voor studenten met dyslexie is er de optie om aan alle professoren een digitale versie van de teksten te vragen. ‘Als je dan over de tekst gaat met je muis wordt die luidop voorgelezen’, vertelt Aaron, een student geschiedenis met dyslexie.

‘Bepaalde faciliteiten zijn niet mogelijk maar we proberen dan te blijven nadenken samen met de student.’ vertelt Van Heden.

'Aan de universiteit van Amsterdam had ik een individuele begeleider die me bij het studeren hielp, maar hier in de KU Leuven is dat geen optie’, vertelt Victoria.

‘Bij ADHD ligt het grootste knelpunt inderdaad bij het studeren doorheen het academiejaar.' Van Heden is het daar mee eens. 'We kunnen studenten naar diensten studiebegeleiding verwijzen maar we kunnen hen niet individueel begeleiden. Daar zijn geen middelen voor.’

Faciliteiten kunnen ook niet tegen de eindtermen van bepaalde opleidingen ingaan. Zo mogen er wel punten voor spelling worden afgetrokken op bepaalde specifieke termen of wanneer spelling apart gequoteerd wordt. ‘Dat begrijp ik wel', lacht Markoen, ‘als ik later dokter ben en de diagnose van een patiënt verkeerd spel, kan dat wel problemen geven.’

Iedereen heeft tegenwoordig wel iets

Helaas is dit beleid niet vanzelfsprekend. Er zijn nog steeds heel wat vooroordelen verbonden aan studeren met een functiebeperking. ‘Mensen denken vaak dat je gewoon lui bent’, vertelt Victoria. Ook Alex, een student met ADHD en een autismespectrumstoornis, beaamt dat: ‘Soms denken professoren dat je niet oplet, of dat je niet gemotiveerd bent. Wanneer je langer blijft zitten tijdens examens kan dat sceptische blikken van je medestudenten en zelfs van je professoren opleveren.'

‘Een keer liet ik bij een mondeling examen mijn papier zien waarop stond dat ik recht had op langere voorbereidingstijd. De prof reageerde toen erg bot en ik heb uiteindelijk geen langere tijd gekregen. Ik wou daar toen ook niet tegenin gaan’, vertelt Aaron.

'Er komt soms wel weerstand van docenten, het is echt duidelijk dat dit nog geen verworven zaak is. Docenten sensibiliseren is daarom belangrijk', vertelt de vicerector. Voor echte sensibiliseringscampagnes voor medestudenten en docenten zijn echter momenteel geen middelen, melden de zorgcoördinatoren.
‘Maar we merken dat studenten daar dus ook mee zitten', vertelt Van Heden. 'Het is zelfs een reden waarom studenten zich eerst niet willen aanmelden.’ Dat bevestigt Alex: ‘In het tweede semester had ik daar wel spijt van, dus toen heb ik me alsnog opgegeven.’

De getuigen zijn het unaniem eens: de faciliteiten zijn een noodzakelijke tegemoetkoming. Begrip van je omgeving is echter een belangrijke factor, ook voor de acceptatie van jezelf.

Victoria, Aaron en Alex zijn fictieve namen.