reportage> Een terugblik op twintig jaar theater en dans
fABULEUS 20
Dans- en theaterhuis fABULEUS is twintig jaar jong. Dat wordt gepast gevierd met een compilatievoorstelling in de Stadsschouwburg, een fototentoonstelling en... een overzicht in Veto.
fABULEUS wordt twintig. Die verjaardag gaat in het dans- en theaterhuis voor jongeren, dat sinds 2011 in OPEK resideert, gepaard met een terugblik op de tien voorbije jaren. fABULEUS mag op zijn twintigste de jeugdpukkels dan wel achter zich laten, toch is het zijn dansers en acteurs nog niet ontgroeid.
Al in zijn oergedaante in 1991, als een tweejaarlijks internationaal theaterfestival, ligt de focus op de jeugd. Langere projecten zitten er op dat moment nog niet in. Pas als festivalcoördinator Dirk De Lathauwer in 1995 vaststelt dat de vluchtigheid van een festival niet toelaat om jonge spelers en dansers structureel te begeleiden, richt hij audities in. Meteen dagen 40 kandidaten op. In 1996 is fABULEUS een productiestructuur geworden, als deelproject van de landelijke jeugddienst Artforum.
Risico’s
De keuze voor jonge uitvoerders heeft als gevolg dat de zorg en omkadering van een jeugdwerking even belangrijk zijn als het puur artistieke. In 2001 getuigt De Lathauwer, inmiddels artistiek leider bij de organisatie, in deze krant over de problemen die dat toen nog opleverde bij de subsidieronde: ‘De ene commissie zegt dat ze aan jeugdwerking doen en wij daar niet onder vallen omdat het om cultuur gaat, terwijl de andere commissie ons zegt dat ze zich bezig houden met cultuur en dat het bij ons toch eigenlijk om jeugdwerking gaat.’
'fABULEUS is een organisatie die per definitie risico's neemt'
Michiel Vandevelde, choreograaf
Vanaf 2000 zet fABULEUS, naast de jongeren uit audities, in op een tweede groep: de ‘jongprofessionelen’. Dat zijn recent afgestudeerde spelers, dansers of makers, voor wie de organisatie al vroeger een professionele context wil bieden.
Michiel Vandevelde zette bij fABULEUS zijn eerste danspassen. Hij kreeg als pas afgestudeerde de kans om de dansvoorstelling Love Songs te maken. Vandevelde vindt dat een moedige keuze. ‘Er is lef voor nodig om negen onervaren dansers in handen te geven van jonge makers. Dat maakt van fABULEUS per definitie een organisatie die constant risico’s neemt.’
Die aanpak wordt uiteindelijk beloond wanneer de organisatie in 2003 voor het eerst een projectsubsidie krijgt van de Vlaamse Gemeenschap. Als het drie jaar later, op zijn tiende verjaardag, ook structureel gesubsidieerd wordt, splitst fABULEUS zich af van Artforum. Vanaf dan staat het op zijn eigen benen. In 2010 wordt fABULEUS samen met Braakland/ZheBilding (tegenwoordig Het nieuwstedelijk, red.) tot stadsgezelschap benoemd.
Groter draagvlak
In zijn twintigjarig bestaan zal fABULEUS meer dan 90 producties gerealiseerd hebben. Is er in die periode een groter draagvlak gecreëerd voor kinder- en jeugdtheater? De Lathauwer stelt een fundamentele verandering vast. ‘In het begin vulde fABULEUS een gat in de behoeften die er toen waren. Jongeren hadden toen weinig kansen om artistiek omkaderd te worden. Nu heeft werken met jongeren een volwaardige plek ingenomen in het podiumlandschap.’
'Tegenwoordig komen veel makers zelf naar ons om te werken met jongeren'
Dirk De Lathauwer, artistiek leider fABULEUS
Daarvan getuigt onder meer de Jeugdtheaterprijs, die tussen 2005 en 2010 werd ingericht en waarvoor fABULEUS tweemaal genomineerd werd. De rol van voortrekker in het jeugdtheater deelt fABULEUS in Vlaanderen met onder meer het Brusselse BRONKS en het Gentse De Kopergietery. ‘Vroeger moesten wij de grote makers vragen om met jonge dansers en acteurs te werken. Tegenwoordig komen zij zelf naar ons omdat ze voorstellingen willen maken met kinderen of jongeren.’
Verjaardagsfeest
Wat heeft het twintigste verjaardagsfeest te bieden? Het grootste wapenfeit is uiteraard de compilatievoorstelling met zang en dans op 19, 20 en 21 oktober waaraan meer dan honderd acteurs zullen meewerken. De voorstelling, die op zichzelf staat, zal fragmenten bevatten uit de 48 producties die fABULEUS in de laatste tien jaar maakte.
Die insteek heeft volgens De Lathauwer meerdere voordelen. ‘Voor de leek kan het een goede en representatieve introductie zijn tot fABULEUS. Deze voorstelling kan zo tot publieksverbreding leiden. Acteurs, dansers en makers zullen dan weer voor het eerst het grote geheel kunnen zien: voor hen is deze voorstelling ook een reünie. En voor onszelf is het alsof we op onze verjaardag een fotoalbum openslaan en onze eigen evolutie kunnen bewonderen.’
Naast de voorstelling in de Stadsschouwburg zijn momenteel twaalf uitvergrote productiefoto’s van Clara Hermans in het OPEK te bekijken. Nog tot 1 november kan het grote publiek een bod doen op de beelden.
